Şifalı bitkilerin sayısı, çeşidi ve faydaları saymakla bitmiyor. Bunların içerisinde belki de en önemlisi olan adaçayının bilmediğiniz daha birçok faydası olduğunu yazıyı okuduktan sonra göreceksiniz.
Şifalı bitkiler içerisinde çok önemli bir yere sahip olan adaçayı, oldukça faydalı ve çok tüketilen bir bitkidir. Uzun yıllardan beri hem gıda olarak hem de sağlığa faydası bakımından kullanımı geniş kitlelere ulaşmış bir bitki türüdür. Yumuşak ve tatlı bir tadı olan adaçayının kurutulmuş yaprakları yıl boyu kullanılabilir. Yine bu yaprakların öğütülerek toz haline getirilmiş şekli de tüketilebilmektedir. Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan adaçayı Akdeniz’e kıyısı olan tüm ülkelerde yetişmektedir.
Tarihte ilk kullanımına Antik Yunan ve Roma döneminde rastlanan adaçayı, o zamanlar etlerin bozulmadan, dayanma süresini artırmak için kullanılmıştır. Bunun dışında adaçayının tarihte çok farklı kullanım alanları olmuştur. Arap Yarımadası’nda ölümsüzlük iksiri olarak, 14. yüzyılda Avrupa’da büyülerden korunmak için kullanılmıştır. Adaçayının bu kadar değerli olduğu bir dönemde o kadar çok talep görmüş ki, Çinliler Hollandalı ticaret gemilerine bir sandık adaçayı yerine, üç sandık siyah çay vermeyi kabul etmişlerdir.
Adaçayı Bitkisi Nedir?
Adaçayı Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyasına ait, Salvia cinsini oluşturan, kokulu ve şifalı bir bitkidir. Ülkemizde daha çok Akdeniz bölgesinde yetişmektedir. Yaprakları sivri ve griye çalan yeşil bir renktedir. Yumuşak ve tatlı bir tadı vardır. Acımtırak ve ıtırlı bir koku yayarlar. Bitkinin boyu 30-70 cm arasında değişmektedir. Tohumları koyu kahverengi ve yumurta biçimindedir. Genellikle tohumuyla birlikte kendi kendine çoğalan bir bitkidir. Adaçayı eter yağları (sineol, borneol, pinen), tanen, glikozid, reçine, fumarik asit, irsol asidi, flavon, asparagin, oleanol asidi gibi maddeleri içermektedir. Soğuğa karşı oldukça hassas olduklarından, kış aylarında ağaçların dalları ile örtülmesi sağlanmalıdır.
Bitkinin yaprakları eter yağları gibi etken maddelerin doruk noktaya ulaştığı öğle saatlerinde toplanır. Kurutulma işlemi ise gölge ve havadar bir yerde olmalıdır. Adaçayı bitkisinin toplama işlemi mayıs ve haziran aylarında olmaktadır. Bu aylar bitkinin çiçeklenme öncesi ve eterli yağların oluşumundan sonraya denk geldiği için, en ideal zamandır.
Adaçayı Bitkisinin Faydaları Nelerdir?
- Stresi azaltır, sakinleştirir
- Sindirimi kolaylaştırır, hazımsızlığı giderir
- Adet düzensizliklerine ve aşırı adet sancılarına iyi gelir
- Antifungal etkisi olduğundan vücutta oluşan cilt mantarlarına karşı tedavi edici etkisi vardır
- Zararlı toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar
- Sinire bağlı baş ağrılarını hafifletir
- Boğaz ağrısını giderir
- Balgam söktürücüdür
- Öksürüğü keser
- Beyin fonksiyonlarını geliştirir
- Karaciğeri temizler
- Safra kesesini çalıştırır
- Menopozun sebep olduğu ağrıları hafifletir
- İdrar yolu enfeksiyonları tedavisinde faydalıdır
- Ağız yaralarına iyi gelir
- Hafızayı güçlendirir
- Aşırı terlemeyi önler
- Alzheimera karşı önleyicidir
- İltihaplı hastalıklara (romatoid artrit gibi) iyi gelir
- Saç bakımı için kullanılır, beyazlamayı geciktirir
- Kemiklerin güçlenmesini sağlar
- Bağışıklık sistemini güçlendirir
- Migren ve baş ağrısı durumlarında sıcak adaçayına batırılmış bez, alın bölgesine konursa ağrıyı dindirir
- Kalp krizi riskini azaltır
Adaçayı Bitkisi Nasıl Kullanılır (Hazırlanır)?
Adaçayı bitkisi genellikle kuru olarak tercih edildiği gibi taze olarak da tüketilmektedir. Çayı hazırlarken dikkat etmeniz gereken en önemli husus bitkinin suyla birlikte kaynatılmamasıdır. Bir bardak çay hazırlamak için birkaç tane adaçayı yaprağının üzerine kaynamış suyu dökün, 5-10 dakika beklettikten sonra içebilirsiniz. Bir başka yöntem ise su kaynadıktan sonra ocağı kapatın veya çok kısık dereceye getirip, içine attığınız adaçayı yapraklarının yine 10 dakika kadar demlenmesini bekleyin. Süzdükten sonra şeker yerine bal ve limonla tüketilmesi tavsiye edilmektedir.
Adaçayı bunun yanında yemeklere tat ve koku vermek amacıyla da kullanılmaktadır. Özellikle ördek, tavuk, kaz gibi hayvanların etlerinin kızartılmasında lezzet vermesi amacıyla tercih edilir. Patates kızartmalarında, etlerin dinlendirilmesinde, salamuralarda da adaçayı oldukça tercih edilen bir bitkidir.
Adaçayı Bitkisinin Yan Etkileri Nelerdir?
Adaçayı herhangi bir rahatsızlığı bulunmayan insanlar için, normal şartlarda günde 1-2 fincandan fazla tüketilmemelidir. Bunun yanında tansiyonu olan insanlar, hamile ve emziren kadınlar ile c hastaların kullanmaması önerilmektedir. Erkeklerde cinsel gücü azalttığı, kadınlarda ise artırdığı söylenmektedir. Çok fazla tüketilmesi durumunda içerisinde bulunan thujone ve kafur bileşenleri toksik etkiye yol açabilmektedir. Her gün kullanılması durumunda bu sürenin 2 haftayı geçmemesi gerekmektedir. 2 hafta düzenli olarak günde 1-2 bardak adaçayı içen birinin 10-15 gün ara vermesi zorunludur. Tüm bunlara ek olarak eğer bildiğiniz bir hastalığınız varsa mutlaka önceden doktorunuza danışmalısınız.
Kaynak: BilgiHanem
Alıntı ile Cevapla